Металдар мен қорытпаларды және олардан жасалған бұйымдарды сараптау химиялық зерттеулер тобына жатады және металл табиғатының кез келген объектілерін талдау үшін қолданылады.  Зерттелетін заттар немесе фрагменттер металдардан, қорытпалардан жасалуы, неғұрлым ірі металл объектілерінің бөліктері (оның ішінде микробөлшектер) болуы мүмкін.

Металлтанушы-cарапшы нені зерттейді?

Металдар мен қорытпаларды сот-сараптамалық зерттеу объектілері металдар мен қорытпалардан жасалған өнім, бұйымдардың жекелеген бөліктері, металдарды да, бұйымдарды да алуға арналған шикізат материалы, тасымалдаушы затта металл бөлшектерінің қатпарлану іздері, металдарды, қорытпаларды алудың және белгілі бір өнімді дайындаудың технологиялық процестері болып табылады.

Металдар мен қорытпаларды сот-сараптамалық зерттеумен шешілетін міндеттер:

• металды зерттеуде қабылданған жіктеуге сәйкес металдың (қорытпаның) белгілі бір түрге жататындығын анықтау;
• металдан (қорытпадан) жасалған объектінің қасиеттерін және олардың нормативтік-техникалық құжаттамаға (жұмыс сызбасына, технологиялық картаға, МЕМСТ, ТШ) сәйкестігін анықтау;
• тасушы заттарда микробөлшектер мен металл іздерінің болу фактісін, микробөлшектердің қатпарлануының пайда болу механизмін анықтау
• оқиға оқиғасына байланысты өзгермеген және өзгертілген металдар мен қорытпалардан жасалған объектілердің нысаналы мақсатын, металдар мен қорытпалардан жасалған объектілердің бұзылу сипаты мен себептерін белгілеу;
• металдар мен қорытпалардан жасалған салыстырылатын объектілердің тектік және топтық тиістілігін анықтау;
• шикізаттың, металдар мен қорытпалардан жасалған бұйымдардың шығу көзін (жалпы, бірыңғай), металл бөліктерінің (микробөлшектердің) нақты бір бұйымға тиістілігін анықтау;
• бұйымдарды, агрегаттарды дайындау тәсілін, нақты дайындаушы зауыттың өнім бұйымдарының тиістілігін анықтау.

Ескертпе:

Бұйымдарды сертификатталған өнімге немесе белгілі бір өндіруші зауыттың өніміне жатқызу мақсатында мәселені шешу кезінде осы өнімге сапа сертификаттарын және осы зауыттың салыстырмалы үлгілерін ұсыну қажет.

Белгілі бір өндіруші зауыттың өнім сапасын зерттеу үшін осы зауыттың үлгілерінен басқа технологиялық құжаттаманы ұсыну және қажет болған жағдайда зерттеуді ұйымдастыру қажет.

Осы сараптама шеңберінде мынадай мәселелер шешіледі:

1. Сараптамаға ұсынылған объектілер (бұйымдардың бөлшектері) қандай металдан (қорытпадан) жасалған?
2. Металлдан жасалған затты бұзу механизмі қандай?
3. Ұсынылған затта қалған ізде қандай металл бөлшектері бар?
4. Оқиға орнында табылған фрагменттер белгілі бір металл заттың бөліктері ме?
5. Ұсынылған нысандар жасалған металдың жалпы топтық байланысы бар ма?
6. Зерттеуге ұсынылған металдан (қорытпадан) жасалған бұйым (бұйымның бір бөлігі) өзінің химиялық құрамы бойынша металлтану мен машина жасаудағы жіктеуге сәйкес белгілі бір түрге, металл (қорытпа) маркасына жатқызыла ма?

• іс үшін маңызы бар және сарапшының құзыретіне жататын өзге де мәселелер