9.3 Сот-сараптамалық қаржы-несиелік зерттеу
Қандай жағдайларда сот-сараптамалық бухгалтерлік зерттеу қажет?
Сот-сараптамалық қаржылық-кредиттік зерттеу сот экономикалық сараптамасының бір түріне жатады, қарыз алушының қарыз қаражатының нысаналы пайдаланылуын, кредиттік операцияларды көрсетудің дұрыстығы мен дұрыстығын егжей-тегжейлі зерттеу мен талдауға мүмкіндік береді.
Сарапшы нені зерттейді?
- несие шарты/ қарыз шарты;
- несиені/қарызды өтеу кестесі;
- қарызды/несиені өтеу/төлеу жөніндегі құжаттар;
- банктің/қарыз берушінің бухгалтерлік есеп шоттарында несиені/қарызды өтеуді көрсетуді талдау;
- несиені/қарызды беруге/алуға/өтеуге қатысты басқа құжаттар.
Сот-сараптамалық қаржылық-несиелік зерттеу кезінде қандай міндеттер шешіледі?
- берілген заемның негізгі қарызы бойынша берешекті анықтау;
- берілген заемның сыйлық ақысы бойынша берешекті анықтау;
- іс үшін маңызы бар өзге де қаржы-кредиттік операцияларды зерттеу.
Осы сараптама шеңберінде мынадай мәселелер шешіледі:
- алынған заем бойынша, соның ішінде негізгі қарыз бен сыйақы бойынша белгілі бір күнге берешек мөлшерін анықтау;
- заемның шарты бойынша заңды тұлғаға (адамға) белгілі бір кезең үшін есептелген сыйақының сомасы қандай;
- заемның шарты бойынша заңды тұлғаның (адамның) белгілі бір кезең үшін негізгі қарызды, сыйақыны өтеу сомасы қандай.;
- іс үшін маңызы бар және сарапшының құзыретіне жататын өзге де сұрақтар.