Сараптаманың бұл түрінің мәні — сот сараптамаларының және сараптаманың осы түрінің ғылыми негіздерін құрайтын білімнің арнайы салалары – мұнай химиясы, мұнай өңдеу технологиялары және тағы басқа жалпы ережелерінің негізінде мұнай өнімдері мен жанар-жағар материалдарын (бұдан әрі – МӨ мен ЖЖМ) зерттеу көмегімен тергеліп отырған оқиғаның нақты деректерін, жағдайларын анықтау болып табылады.

 Сарапшы нені зерттейді?

• тез тұтанғыш мұнай өнімдері;
• жағармайлар материалдары; 
• қатты мұнай өнімдері.

МӨ және ЖЖМ зерттеулерін жүргізу кезінде қандай міндеттер шешіледі?

• шығу тегі белгісіз затты мұнайды қайта өңдеу өнімдеріне жатқызу мақсатында, оның табиғатын анықтау және табу;
•  қолданыстағы ғылыми-техникалық және сауда жіктеуіштеріне сәйкес зерттеуге ұсынылған МӨ мен ЖЖМ түрін, маркісін анықтау;
•  зерттеуге ұсынылған МӨ, ЖЖМ мақсаты мен қолдану саласы;
• мұнай, МӨ және ЖЖМ жалпы топтық тиістілігін анықтау;
•  дайындалу орны (нақты мұнайөндеу зауыты, бір шығарылу тобына жататындығы), сақтау, пайдалану жағдайлары бойынша шығу тегі бір екендігін анықтау;
•  зерттеліп жатқан оқиғаға байланысты бөліктерге бөлінген МӨ, ЖЖМ массаларын (нысандарын) теңдестіру;
• басқа заттармен бірге қоспадағы нақты МӨ, ЖЖМ-ның сандық құрамын анықтау;
• МӨ, ЖЖМ түрін өзгертудің сипаты мен себептерін анықтау.

Осы сараптама шеңберінде мынадай мәселелер шешіледі:

1. Тасымалдаушы затта МӨ және ЖЖМ іздері бар ма? Олай болса, оның түрі, түрі, тобы, маркасы, тағайындалуы қандай?
2. Ұсынылған зат МӨ немесе ЖЖМ ма? Олай болса, оның түрі, түрі, тобы, маркасы, тағайындалуы қандай?
3. Салыстырылатын заттардың (сыйымдылықтарда, қабаттарда, дақтарда) жалпы немесе топтық байланысы бар ма?

• іс үшін маңызы бар және сарапшының құзыретіне жататын өзге де мәселелер.