Қандай жағдайларда сот-сараптамалық құрылыс-тауар зерттеуі қажет?

Сот-сараптамалық құрылыс-тауар зерттеуі жылжымайтын мүлік объектілерінің құнын, сондай-ақ құрылыс материалдарының, бұйымдары мен конструкцияларының құнын айқындаған жағдайда қажет.

Сарапшы нені зерттейді?

жылжымайтын мүлік объектілері: 

• жақсартылған жер учаскелері немесе ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді қоса алғанда, бос жер учаскелері;
•  ішкі инженерлік желілер мен жүйелерді, сондай-ақ ғимараттар мен құрылыстардың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жабдықтарды қоса алғанда ғимараттар мен құрылыстар;
• құрылысы аяқталмаған объектілер — салынып бітпеген жай-күйде болуы салдарынан іс жүзінде пайдаланылмайтын құрылыстар, ғимараттар немесе тарату құрылғылары
• тарату құрылғылары – шығу тегі мен түрі кез келген энергияны, затты, дабылды, ақпаратты және сол сияқтыларды қашықтыққа (электр жеткізу желілері, құбырлар, су құбырлары, жылу және газ желілері, байланыс тораптары және т.б.) жеткізу бойынша арнайы функцияларды орындау үшін жасалған жақсартылған жерлер;
• құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкциялары;

құжаттар:

• жылжымайтын мүлік объектісінің техникалық паспорты (түгендеу дело, техникалық паспорт, паспорт); жер учаскесіне меншік құқығына (уақытша өтеулі жер пайдалану құқығы) актілер;
• құрылыс материалдарының, бұйымдары мен конструкцияларының техникалық паспорты;
• құрылыс объектілеріне жобалау-сметалық құжаттама;
• зерттеу жүргізілген күнге зерттелетін объектіге ұқсас объектілерді сату туралы мәліметтер;
• зерттеу жүргізілетін күнге зерттелетін объектінің техникалық жай-күйі туралы мәліметтер;
• зерттеу жүргізу үшін қажетті ақпаратты қамтитын басқа құжаттар.

Сот-сараптамалық құрылыс-тауар зерттеулерін жүргізу кезінде қандай міндеттер шешіледі?

Сот-сараптамалық құрылыс-тауар зерттеуін жүргізу кезінде көбінесе зерттеу объектілерінің нарықтық немесе қалпына келтіру құнын анықтау міндеттері шешіледі.

Осы сараптама шеңберінде мынадай мәселелер шешіледі:

1. ХХХХХ мекенжайы бойынша орналасқан жер учаскесінің нарықтық құнын ХХХХХ күнгі жағдай бойынша анықтау
2. ХХХХХ мекенжайы бойынша орналасқан ғимараттар мен құрылыстардың нарықтық құнын ХХХХХ күнгі жағдай бойынша анықтау
3. ХХХХХ күнгі жағдай бойынша ХХХХХ мекенжайы бойынша орналасқан аяқталмаған құрылыс объектісінің нарықтық құнын анықтау
4. ХХХХХ күнгі жағдай бойынша ХХХХХ мекенжайында орналасқан арнайы функцияларды орындау үшін құрылған жер жақсартуларының құнын (жақсартулардың атауы) айқындау
5. Құрылыс материалдарының, бұйымдарының, конструкцияларының физикалық тозуын немесе техникалық жай-күйін ескере отырып, олардың нарықтық құны қандай (зерттеу объектілерінің атауы мен орналасқан жерін көрсету);
6. Өрт салдарынан бүлінген объектінің құрылымдық элементтерінің (объектінің атауы мен орналасқан жері) қалпына келтіру құны қандай.

• іс үшін маңызы бар және сарапшының құзыретіне жататын өзге де мәселелер

Нарықтық құн — мәміле тараптары бағалау объектісі туралы барлық қолжетімді ақпаратқа ие бола отырып, әрекет ететін, бәсекелестік жағдайларында мәміле негізінде осы объектіні иеліктен шығаруға болатын ақшалай есеп айырысу сомасы, ал мәміленің бағасына қандай да бір төтенше мән-жайлар көрсетілмейтін кезде:

• мәміле тараптарының бірі бағалау объектісін иеліктен шығаруға міндетті емес, ал екінші Тарап сатып алуға міндетті емес;
• мәміле тараптары мәміленің мәні туралы жақсы хабардар және өз мүдделері үшін әрекет етеді;
• мәміле бағасы бағалау объектісі үшін ақшалай сыйақының баламасы болып табылады және қандай да бір тараппен мәміле тараптарына қатысты мәміле жасауға мәжбүрлеу болған жоқ.
• Нарықтық құн-тиісті маркетинг жүргізілгеннен кейін коммерциялық мәміле нәтижесінде мүдделі тұлға мен сатушы арасындағы бағалау күніне актив айырбасталатын есептік ақшалай сома, онда тараптардың әрқайсысы жақсы хабардар, есептелген және мәжбүрлеусіз әрекет етеді.